خلاصه

تلفن همراه تکنولوژی نوظهوری است که علیرغم تازگی آن اثرات و نفوذ بیش از حدی در زندگی بشر دارد . تاثير منفي تشعشعات موبايل بر سلامت سالهاست كه مورد بررسي است. انرژی فرکانس رادیویی (RF) نامی دیگر برای امواج رادیویی است. این انرژی نوعی از انرژی الکترومغناطیسی بشمار می رود. مهمترین کاربرد انرژی RF ارتباطهای مخابراتی است. رادیو و تلویزیون، تلفن های بی سیم، پیجر ها، تلفن های همراه، رادیوهای بی سیم پلیس و آتش نشانی و ارتباط های ماهواره ای همگی انرژی RF را بکار می برند. از دیگر موارد استفاده RF می توان به فرهای مایکروویو، رادار، گرم کننده های صنعتی و درمان های پزشکی اشاره کرد. انرژی RF به مقدار زیاد می تواند باعث گرم شدن بافت موجود زنده شود. این امر می تواند به تخریب بافتی و بالا رفتن درجه حرارت بدن موجود زنده بیانجامد. در حال حاضر بسیاری از کشورها و سازمان ها استانداردهایی را برای در معرض انرژی RF قرار گرفتن، تبیین کرده اند. این استانداردها در برگیرنده توصیه های ایمنی برای همه مردم جامعه است. از آنجا كه انرژي تشعشعات دستگاههايراديويي توسط بافتهاي بدن قابل جذب بوده از اين رو مي توان ميزان امواجي كه بدنانسان از گوشي همراه جذب مي كند را با مقياس جذب خاص^[1]يا SAR اندازه گيري كرد. در سال‌های اخیر، ترس و نگرانی عمومی در مورد پرتوهای ساطع شده از تلفن‌های همراه، به طرح نظریه‌های متعددی درباره تاثیرات این پرتوها بر سلامتی منجر شده است. آلودگی دستگاه تلفن همراه ،افزایش میزان تصادفات رانندگی ،اثرات سوء روی مفاصل انگشتان دست ،خطرات سیستم صوتی تلفن همراه برای شنوایی و حتی آلرژی به مواد سازنده تلفن همراه جزو عوارض غیر فرکانسی می باشد که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد.

مقدمه

هر زمان، تکنولوژی جدیدی با تبلیغات وسیع، عرضه می گردد، گروه کثیری از مردم را به خود جلب می کند که این امر شامل تلفن همراه نیز می شود. سیستم تلفن همراه اکنون یکی از اجزاء انفکاک ناپذیر ارتباطات مدرن است. در بسیاری از کشورها بیش از 50% مردم از تلفن همراه استفاده می کنند و باز این وسیله ارتباطی روز به روز روبه افزایش است. در انتهای سال 2009 اعلام شد 4میلیاردو 600 میلیون استفاده کننده ثبت شده از تلفن همراه در جهان وجود دارد. در بسیارس از نقاط جهان تلفن همراه تنها وسیله ارتباطی یا با ثبات ترین آنها می باشد[1].

تا کنون شاید هیچ تکنولوژی تا این حد در انسان نفوذ نداشته و همراه او نبوده است. پس جا دارد با نگرانی به تحقیق پیرامون عوارض احتمالی آن بپردازیم[2]. بر این اساس در حال حاضر بسیاری از سازمانها مانند WHO (سازمان بهداشت جهانی)، FDA  (سازمان غذا و دارو)،EPA  (سازمان حفاظت جهانی)،TLA  (سازمان ملی مخابرات و اطلاع رسانی)، ITU  (سازمان بین المللی مخابرات) و کمیته شناسایی خطرات جدید کمیسیون اروپا(SCENIHR) در حال بررسی و پژوهش بیشتر درخصوص آسیب های احتمالی امواج الکترومغناطیسی بر انسان هستند[2و3].

 شبکه ای از آنتن های ثابت که به انتقال امواج رادیویی می پردازند پایه این تکنولوژی محسوب می شوند  .فرکانس‌های رادیویی دامنه‌ای از چند ده هرتز گرفته تا ۳۰۰ گیگاهرتز را دارا می‌باشند، اگرچه کاربردهای مهم تجارتی از رادیو تنها از قسمت کوچکی از این طیف استفاده می‌کند. دیگر نوع‌های پرتوهای الکترومغناطیسی ، با فرکانس‌های بالاتر از دامنه RF ،پرتوهای ریز موج ، مادون قرمز ، نور مرئی ،ماوراء بنفش ، اشعه ایکس و اشعه گاما هستند . از آنجایی که انرژی یک فوتون برای خارج کردن یک الکترون از اتم بسیار کم ‌است ، امواج رادیویی جزء دسته تابش‌های غیر یونیزه کننده ، طبقه بندی می‌شوند[4].

امواج الکترومغناطیس و سلامت انسان

انرژی فرکانس رادیویی (RF) نامی دیگر برای امواج رادیویی است این انرژی نوعی از انرژی الکترومغناطیسی بشمار می رود. برخی از انواع دیگر انرژی در طیف انرژی الکترومغناطیسی عبارتند از اشعه گاما، اشعه ایکس و نور. انرژی الکترومغناطیسی شامل امواج انرژی الکتریکی و مغناطیسی است که با همدیگر در هوا سیر می کنند و در واقع پرتوتابی می شوند . منطقه ای که این امواج را می توان در آن یافت اصطلاحا میدان الکترومغناطیسی نامیده می شود. امواج رادیویی به علت تحرک بارهای الکتریکی در آنتن پدید می آیند [4]. وقتی این امواج به وجود آمدند از آنتن به اطراف ساطع می شوند. تمام امواج الکترومغناطیسی با سرعت نور حرکت می کنند. تفاوت عمده بین انواع مختلف آن از سویی در مسافتی است که در یک چرخه حرکتی موج توسط موج طی می شود و از سوی دیگر در تعداد موج هایی است که در یک نقطه مشخص از چرخه حرکتی موج در طی یک دوره زمانی مشخص می گذرد. فرکانس به تعداد امواجی گفته می شود که از یک نقطه مشخص از چرخه حرکتی موج در یک ثانیه می گذرد. برای هر موج الکترومغناطیسی، طول موج ضربدر فرکانس برابر است با سرعت نور. فرکانس یک سیگنال RF با واحدی بنام هرتز بیان می شود. یک هرتز برابر است با هزار موج در ثانیه. بهمین شکل به ترتیب یک مگاهرتزMHZ))  و یک گیگاهرتز(GHZ) عبارتند از یک میلیون و یک میلیارد موج در ثانیه. انرژی RF در برگیرنده امواج الکترومغناطیسی است که از سه هزار موج در ثانیه (3KHZ) تا 300 میلیارد موج در ثانیه (300GHZ) در تغییرند. مایکروویوها (امواج ریز) زیرگروهی از امواج رادیویی بشمار می روند که فرکانس آنها از 300 میلیون موج در ثانیه تغییر می کند[4].

مهمترین کاربرد انرژی RF ارتباطهای مخابراتی است. رادیو و تلویزیون، تلفن های بی سیم، پیجر ها، تلفن های همراه، رادیوهای بی سیم پلیس و آتش نشانی و ارتباط های ماهواره ای همگی انرژی RF را بکار می برند. از دیگر موارد استفاده RF می توان به فرهای مایکروویو، رادار، گرم کننده های صنعتی و درمان های پزشکی اشاره کرد[4]. انرژی RF به ویژه بعنوان فرکانس های مایکروویو می تواند باعث گرم شدن آب شود. از آنجایی که بیشتر غذاها حاوی مقادیر زیادی آب هستند، امواج مایکروویو می توانند باعث پخته شدن سریع غذا شوند. رهیابی وسایل نقلیه ای چون ماشین و هواپیما توسط رادار، به وسیله انرژی RF صورت می گیرد. گرم کننده های صنعتی با کمک انرژی RF به ذوب کردن مواد پلاستیکی و تهیه محصولات چسب چوب می پردازند. از کاربردهای پزشکی انرژی RF نیزمی توان به ضربان ساز های قلب اشاره کرد. امواج RF و میدان های RF هر دو شامل اجزای الکتریکی و مغناطیسی هستند. بیان میزان قدرت میدان مغناطیسی با در نظر گرفتن هر کدام از اجزای آن صورت  می گیرد. به عنوان مثال واحد ولت بر متر (V/M) برای اندازه گیری میزان قدرت میدان الکتریکی و واحد آمپر بر متر (A/m) برای اندازه گیری میزان قدرت میدان مغناطیسی به کار می رود. یک راه مرسوم دیگر برای مشخص کردن میدان مغناطیسی به کارگیری میزان قدرت است[4]. تراکم قدرت عبارتست از قدرت در واحد سطح. مثلا تراکم قدرت عبارتست از :"میلی وات" در یک سانتی متر مربع. کمیتی که با آن می توان میزان انرژی RF جذب شده توسط بدن را اندازه گرفت اصطلاحا "میزان جذب معین" یا (SAR) نامیده می شوند[8]. آنتن های ثابتی که از آن در ارتباط های بدون سیم مانند تلفن های همراه استفاده می گردد شامل آنتن مرکز مخابرات، آنتن های تلفن همراه، PCS یا همان خدمات ارتباطی خصوصی و برج های مراکز تلفنی می شود. از آنجایی که آنتن باید در ارتفاع بالایی باشد، معمولا آنهارا بر فراز برج ها، دیرک ها، منبع های آب یا پشت بام ها قرار می دهند. ارتفاع مناسب برای یک برج ایستگاه مخابراتی چیزی در حدود 15 تا 65 متر است. البته برخی از ایستگاه های مخابراتی از آنتن هایی به ارتفاع 3 تا 5 متر هم استفاده می کنند[4]. آنتن ها اغلب به 3 دسته تقسیم می شوند که در هر دسته 3 آنتن وجود دارد. یک آنتن در هر گروه برای ارسال سیگنالها  به تلفن های بی سیم و 2 آنتن دیگر در هر گروه برای دریافت سیگنالها از تلفن های بی سیم اختصاص یافته است[4].

اثرات تلفن همراه بر سلامت انسان:

در طول بیست سال گذشته بسیاری از مطالعات انجام گرفته به دنبال اثبات اثرات سوء برای تلفن همراه بودند اما اکنون هیچ مطالعه ای نتوانسته است به طور قاطع اعلام کند که امواج ساطع شده از  این تکنولوژی برای انسان مضر است. اثرات امواج رادیوی را به دو دسته کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می کنند:

اثرات کوتاه مدت:

اثر گرم کنندگی امواج رادیویی پایه تاثیر گذاری آنها بر بدن انسان محسوب می شود. در دامنه فرکانسی استفاده شده در تلفن همراه ،اغلب انرژی آزاد شده توسط پوست و بافتهای سطحی بدن جذب می شوند و به مقدار اندکی باعث افزایش دمای مغز یا سایر ارگانهای بدن می شوند[3].

برخی از مطالعات به بررسی اثر امواج رادیویی بر فعالیت الکتریکی مغز،کارکردهای شناختی،خواب ،تعداد ضربان قلب و فشار خون آزمودنی ها پرداخته اند و تا کنون مطالعه ای که به صورت قطعی  عوارضی را در دامنه ای از امواج که باعث تولید گرما نمی شوند اثبات کند وجود ندارد. اگرچه برخی از استفاده کنندگان از تلفن همراه علایمی را گزارش می دهند(حساسیت به امواج الکترومگنتیک) اما مطالعات نتوانسته ارتباط مستقیمی بین این امواج و علایم گزارش شده پیدا کند.

در مطالعه ال تی تی و همکارانش در بریتانیا گزارش شد که 4 درصد مردم گزارش می کنند که عوارض تلفن همراه و اثر موج آن را بر خود حس می کنند اما در آزمایشگاه این ادراک را نتوانستند اثبات کنند  [5]

اثرات بلند مدت:

 مطالعات اپیدمیولوژیک برای شناسایی اثرات بلند مدت امواج رادیویی در جریان است و اکثر آنها به دنبال  اثبات ارتباط امواج تلفن همراه و تومورهای مغزی هستند  اما از آنجا که بین مواجهه با عامل سرطانزا و پدید آمدن سرطان سالهای زیادی فاصله وجود دارد و استفاده گسترده از تلفن همراه از دهه 90 میلادی آغاز شد ،هنوز نمی توان این نکته را اثبات  و یا رد کرد و مطالعاتی که تا کنون گزارش شده اند به اثرات کوتاه مدت اشاره کرده اند. البته باید گفت که مطالعات انجام شده روی حیوانات افزایشی در میزان بروز سرطانها در اثر مواجهه با امواج تلفن همراه را گزارش ننموده اند.

مطالعات بین المللی با رویکرد اپیدمیولوژی و با روشهای متعدد تحقیقی مانند مورد –شاهد ، همگروهی و یا مداخله ای در جهان در حال انجام است  این مطالعات هنوز گزارشی مبنی بر عوارض اثبات شده عوارض امواج رادیویی ارایه نکرده اند البته باید گفت که این مطالعات برای رسیدن به نتایج مورد نظر با محدودیتهای زمانی و متدولوژیک روبرو هستند[3 و 2]

در مطالعه ای که توسطآژانس مطالعات سرطان سازمان جهانی بهداشت   (IARC)   و    INTERPHONE برای بررسی  اثرات تلفن همراه بر سرطانهای ناحیه سر و گردن  در 13 کشور جهان انجام شد در طول 10 سال مطالعه هیچ افزایشی در گلیوم و مننژیوم مشاهده نشد . ابته افزایش اندکی در کسانی که ساعات تجمعی بیشتری از تلفن همراه استفاده کرده بودند مشاهده شد که محققین در نتیجه گیری بیان نمودند که این نتیجه گیری شاید به دلیل تورش و یا اشتباهات جمع کنندگان اطلاعات بوده است[6].

البته سازمان جهانی بهداشت با اعلام این نکته که استفاده از تلفن همراه همچنان یک مسئله مهم در مطالعات سلامت محسوب می شود و با توجه به گسترش استفاده از آن در نوجوانان و جوانان به مطالعات خود ادامه  خواهد داد[2].

در اینجا به برخی از نگرانی ها و مطالعات انجام شده پیرامون آنها خواهیم پرداخت.

استفاده از تلفن همراه و تومورهای مغزی

امروزه بحث بر سر اینکه استفاده از تلفن های سلولی دستی ممکن است منجر به تومورهای مغزی شوند، بالا گرفته است. اگر واقعا چنین خطری وجود داشته باشد، به خاطر افزایش سریع استفاده از آن در سراسر دنیا می باشد. بی تردید، این مساله اهمیت قابل توجهی از نظر سلامت عمومی دارد.

در مطالعاتی نشان داده شده است که دراستفاده کنندگان از تلفن های سلولی، خطرهای نسبی همراه با استفاده تجمعی از یک تلفن سلولی به مدت بیش از صد ساعت، برای گلیوم 9/0 (فاصله اطمینان 95% برابراست با 6/1 -  5/0) برای مننژیم ، 4/1 برای نوروم شنوایی و برای تمام انواع تومورهای مغزی با هم 0/1 بود و هیچ شاهدی مبنی بر اینکه خطر درمیان افرادی که تلفن های سلولی به مدت 60 دقیقه در روز یا بیشتر یا بصورت منظم به مدت 5 سال یا بیشتراستفاده کردند، وجود ندارد. همچنین تومورها بصورت متناسب درسمتی که بیشتر استفاده می شد، رخ نداده اند[9]. بعلاوه میزان ساعات ماهانه استفاده از تلفن همراه در بیماران 5/2 ساعت و درگروه شاهد 2/2 ساعت بوده است و ارتباطی بین سرطان مغز و مدت استفاده وجود نداشت (p=0/54). در بیماران، تومورهای مغزی بیشتر به سمتی از سر که تلفن همراه در آن طرف نگه داشته می شود، رخ داده بودند، ولی در مورد سرطانهای لوب گیجگاهی بیشتر تومورها در سمت مخالف سمت نگه داشتن تلفن همراه پدید آمده بودند[7].

اگر فردی قصد دوری از خطرهای بالقوه استفاده از تلفن های همراه را دارد، هر چند که احتمال کمی برای وجودشان باشد، می تواند با رعایت نکاتی در معرض انرژی RF قرار گرفتن خود را به حداقل برساند. از آنجایی که زمان، عامل بسیار مهمی برای دریافت انرژی RF به شمار می رود باید در اولین گام زمان استفاده از تلفن های بی سیم را کاهش دهد[3].

در برخی تحقیقات آمده است که اثرات امواج الکترومغناطیس بر روی سلامتی انسان،  نگران کننده است[7]. در یکی از این تحقیقات، نشان داده شده است، هنگامی که موشها به مقدار کمی در معرض این امواج قرار می گیرند، حس جهت یابی خود را از دست می دهند و در موارد جدی تر به سرطان مبتلا می گردند.البته ژنتیک انسان با موشها متفاوت است و این امر کار را برای دانشمندان مشکل تر کرده است.

در گزارشی نشان داده شده است که در فواصل سالهای 59-1951 ، 50% از بیماران بستری در بخش سرطان CML بیمارستان شهر کوئیزلند به مدت 55 ماه عمر کردند. در حالی که وقتی در سال 61-1960 سه ایستگاه بزرگ تلویزیونی در این منطقه شروع به فعالیت کردند، 50% بیماران در همان بخش CML بیمارستان فقط به مدت 21 ماه عمر کردند. این واقعه غم انگیز درمدت طول عمر بیماران در این بخش توسط هیچکس قابل توصیف نبود[7]. در دهه 80 نیز طی گزارشی اعلام شد که درصد بالایی از افراد نظامی استانی که در معرض اینگونه تشعشعات قرار گرفته بودند به بیماری سرطان خون مبتلا شدند. البته تااین زمان شواهد اندکی برای اثبات غدد سرطانی که زاییده استفاده از تلفن های همراه باشد در دسترس است. تنها بیان شده است که این تلفن ها ممکن است بیشتر باعث بروز بیماری سرطان خون که در مغز استخوان دیده می شود شوند[6].

به عنوان نمونه، سازمان تحقیقات بدون سیم (WRT) گزارش داده است که ممکن است ارتباطی بین تلفن های همراه و نوعی تومور مغزی وجود داشته باشد. طی آزمایشاتی، از بین 30 نفری که مبتلا به این نوع تومور بوده اند، 12 نفر از استفاده کنندگان دائمی تلفن های همراه بودند[4]. همچنین مطالعات مختلف، طیف گسترده ای از بیماریها، ازجمله سرطان خون و مغز و این مساله را که آیا استفاده از تلفن همراه می تواند بر عملکرد مغز، فشارخون یا قابلیت رانندگی انسان اثر بگذارد را گزارش کرده اند[2]. کافی است یک تلفن همراه را در مجاورت یک رادیوی دارای موج متوسط قرار دهید، در این حالت صدای ناهنجاری را خواهید شنید. این امواج همچنین توسط سلولهای مغزی استفاده کننده از تلفن و افرادی که در نزدیکی آن قرار دارند، منتقل و بازیابی می شود. در حقیقت تا 50 درصد این امواج می توانند توسط سلولهای مغزی استفاده کننده تلفن همراه جذب شوند، یعنی امواج ضربان دار رادیویی در هر ثانیه 217 بار بر سلولهای مغزی ضربه وارد می کنند[6]. نشان داده شده است که امواج ضربان دار مغناطیسی در طبیعت، فعالتر از امواج مستقیم (بدون ضربان) با همان فرکانس و قدرت هستند[9]. اگاهی مردم از خطرات مربوط به استفاده از تلفن همراه با شکایت شخصی بنام رینارد که دچار تومور مغزی شده بود، در سال 1992 آغاز گردید. حدودا 8 شکایت قضایی در مورد اثرات استفاده از تلفن های همراه در ایجاد تومورهای مغزی در دادگاه های آمریکا به ثبت رسیده است[6]. گرچه این شکایت ها هنوز به نتیجه نرسیده است، اما مردم را از اینگونه خطرات و بیماریهای مربوطه مطلع ساخته و سوالاتی را در ذهن آنها ایجاد نموده است[17]. با کارایی منحصر به فرد تلفن های همراه و توسعه روز افزون این صنعت، اما هنوز ایمنی استفاده از آن مورد تردید است. تلفن های همراه جدید دیجیتالی اثرات بیوتکنولوژیکی بیشتری نسبت به انواع قدیمی انالوگ دارند[6]. اما آنچه که در حال حاضر مورد نیاز است، تحقیقات بیشتر در زمینه فرکانس امواج تلفن های همراه است. در این مقاله، مطالبی به اختصار در خصوص تاثیرات تلفن همراه بر سیستم بیولوژی انسان و عوارض و بیماریهایی که ممکن است استفاده از این تکنولوژی به همراه داشته باشد، ارائه شده است.

تداخل امواج تلفن همراه با دستگاههای پایش عملکرد قلبی-ریوی

هرچند در مطالعاتی بیان شده است که خطر سرطان آکوستیک لزوما به استفاده از تلفن همراه ارتباطی ندارد اما خطر در مورد کسانی که برای سه یا چهار سال از تلفن همراه استفاده کرده اند به مقدار بسیار کمی افزایش می یابد و این در حالی است که استفاده آنها از تلفن همراه گهگاهی و غیر منظم باشد. بر اساس نتایج این تحقیقات میان افزایش استفاده ازاین تلفن ها و سرطان گوش ارتباطی کشف نشده است و الگویی نیز مشاهده نشد که نشان دهد که خظر ابتلا به سرطان با افزایش قرار گرفتن در معرض تشعشات بالا می رود[9]. بحث بر سر ایمنی تلفن همراه در طول دهه گذشته فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشته است و باعث ایجاد نگرانی و سر درگمی گسترده عمومی و انجام شمار زیادی تحقیقات درباره تاثیر این تلفن ها بر سلامتی شده است. در آخرین رشته مطالعات که در مرکز پزشکی دانشگاه نیویورک انجام شده است، 90 بیمار که به نوعی به سرطان گوش مبتلا هستند مورد مطالعه قرار گرفتند. اما هیچ نوع عامل بیرونی که سبب این سرطان باشد کشف نشده است، اما نگرانی هایی وجود داشت که شاید تلفن های همراه بر خطر ابتلا به آن بیافزاید[7]. بی تردید تشعشع فرکانس رادیویی ساطع شده از تلفن همراه به طور سطحی در پوست و استخوانهای اطراف گوش و از طریق جمجمه از پشت گوشی جذب می شود[6].

تاثیرات تلفن همراه بر سیستم بیولوژی انسان

آثار بیولوژیکی RFرا نباید با آثار دیگر انواع انرژی الکترو مغناطیسی اشتباه گرفت. سطوح بالای انرژی الکترومغناطیسی مثل آنچه که در اشعه ایکس و اشعه گاما یافت می شود، می تواند باعث یونیزه شدن بافت موجود زنده شود[5]. یونیزه شدن فرآیندی است که در آن الکترون ها از مکان عادی شدن در اتم ها و مولکول ها خارج می شوند. این امر می تواند به آسیب دائمی بافت موجود زنده و ماده وراثتی DNA منجر شود. یونیزه شدن تنها در مواردی رخ می دهد که انرژی الکترو مغناطیسی بسیار قوی وجود داشته باشد و مثل آنچه که در اشعه ایکس و اشعه گاما یافت می شود[9]. معمولا از واژه پرتو تابی هنگامی که بحث از پرتوهای یونیزه کننده است، استفاده می شود. میزان انرژی RF چه در نوع امواج رادیویی و چه در نوع مایکروویو آنقدر نیست که بتواند اتم ها و مولکولها را یونیزه کند. بنابراین انرژی RF نوعی از پرتوهای غیر یونیزان به شمار می رود. انرژی RF به مقدار زیاد می تواند باعث گرم شدن بافت موجود زنده شود. این امر می تواند به تخریب بافتی و بالا رفتن درجه حرارت بدن موجود زنده بیانجامد. دو نقطه از بدن یعنی چشم ها و بیضه ها از نظر در معرض گرمای ناشی از انرژی RF قرارگرفتن بسیار مستعدند چون میزان جریان نسبی خون در این نقاط برای دور کردن گرمای اضافی در حد کفایت نیست[7]. میزان پرتوتابی عادی RF که در سطح جامعه وجود دارد پائین تر از آن است که بتواند درجه حرارت بدن را بالا ببرد ولی هنوز برای بسیاری این امر مطرح است که انرژی RF حتی در میزان کم آن چه آثاری می تواند بر سلامتی انسان داشته باشد؟ لذا برای تعیین دقیق آثار جانبی و خطرات احتمالی انرژی RF نیاز به پژوهش های بیشتری است[7].

مضرات غیر رادیویی تلفن همراه برای سلامت

تلفن همراه منبع آلودگی:

تحقیقات جدید حاکی از آن است که تهدیدهای مربوط به تلفن همراه، از تلفن‌ خود افراد ناشی نمی‌شود، بلکه مربوط به تلفن همراه‌ پزشک شان می‌باشد. طبق تحقیقی در ترکیه، روی تلفن همراه ۲۰۰ نفر شاغل در بیمارستان‌ها، میکروب‌هایی شناسایی شد که برای سلامتی انسان خطرناک‌اند. دیده شد که ۵/۹۴ درصد تلفن همراه‌های مورد بررسی آلوده به باکتری بودند و بدتر اینکه بعضی از این باکتری‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های معمول مقاوم بودند. با این وجود محققان دریافتند که تنها ۱۰ درصد پزشکان و شاغلان بهداشتی درمانی، طبق یک روال مشخص تلفن همراه‌شان را تمیز می‌نمودند. تحقیق مشابهی در آریزونا، همین نتایج را نشان داد. راه‌حل ارایه شده برای این مشکل استفاده از یک دستمال یا اسپری ضدعفونی کننده برای حداقل یک یا دو بار در روز اعلام شد[10و11].

تلفن همراه و تصادفات جاده ای:

وقتی پرتوهای ساطع شده از تلفن همراه برای آسیب مغزی کافی نباشند، خود مکالمات این وظیفه را انجام می‌دهند! محققین دانشگاه کارنگی ملون، امواج مغزی رانندگان استفاده کننده از تلفن همراه را بررسی کرده و دریافتند که تنها گوش دادن به یک مکالمه، ۳۷ درصد فعالیت مغزی اختصاص داده شده به رانندگی را کاهش می‌دهد. کیفیت رانندگی نیز کاهش چشمگیری می یابد. ۸۰ درصد رانندگان اذعان می‌کنند که حین رانندگی مکالمه تلفنی داشته‌اند و حتی ۴۰ درصد افراد بررسی شده گفته‌اند توسط راننده دیگری که در حال مکالمه تلفنی بوده مورد اصابت قرار گرفته‌اند یا نزدیک بوده تصادف کنند. حتی تلفن‌های دارای هندزفری در رانندگی ناامن و خطرناک بوده‌اند. طبق تحقیقی که در سال ۲۰۰۵ توسط یک شرکت بیمه ی پوشش‌دهنده حوادث جاده‌ای انجام شد، رانندگان استفاده‌کننده از تلفن همراه حتی با هندزفری، چهار برابر بیشتر در خطر حادثه منجر به آسیب بودند[9].

تلفن همراه و تصادفات افراد پیاده:

فقط افراد پشت فرمان نیستند که در خطر تصادف مربوط به تلفن همراه قرار دارند. یک تحقیق انجام شده روی اطفال نشان داد که اگر کودکان در حال مکالمه با تلفن همراه باشند، بسیار بیشتر از بزرگسالان با حواس‌پرتی از خیابان رد می‌شوند! ۷۷ کودک ۱۰ و ۱۱ ساله مورد تحقیق قرار گرفتند و دیده شد که میزان توجه به علایم ترافیکی حتی نگاه کردن به چپ و راست، ۲۰ درصد کاهش داشته و خطر تصادف با یک ماشین ۴۳ درصد افزایش داشته است. با شایع و همه‌گیر شدن استفاده از تلفن همراه بین دانش‌آموزان آمریکایی، به نسبت ۱۰ سال قبل، این مساله بیشتر نگران کننده است[9].

بعضی از تحقیقات اولیه حاکی از آن است که حتی بزرگسالان حین راه رفتن و مکالمه با تلفن همراه تمرکز خود را از دست می‌دهند. هر چند که آنها با احتمال بیشتری از تصادفات، دوری می‌کنند و بیشتر از کودکان، مراقب خود هستند[9].

احساس ارتعاش «کاذب"

احساس ارتعاش کاذب توسط کاربران معتاد به تلفن همراه می‌تواند از اثرات سوء آزاردهنده ی این وسیله باشد. هرچند در مقایسه با خطر تصادف با ماشین، از اهمیت کمتری برخوردار است. بسیاری از کاربران تلفن همراه، حتی وقتی که تلفن‌شان در حالت بی‌صدا قرار داشت، ذکر کردند که احساس ارتعاش می‌نمودند.

دکتر بار، استاد دانشگاه نیویورک می‌گوید: «وقتی زیاد از تلفن همراه استفاده کنید، این وسیله تبدیل به بخشی از شما می‌شود. انگار که در طول روز جوراب تنگی پوشیده باشید و وقتی آن را درمی‌آورید، هنوز آن را روی پایتان احساس می‌کنید.» افراد عادت می‌کنند شدت‌های کمتری از ارتعاش را تشخیص دهند تا سریع‌تر پاسخ دهند. با تکرار این امر، رابطه بین اعصاب محیطی و مغز قوی‌تر می‌شود و به پاسخ اتوماتیک و خود به خود کمک می‌کند. این تکرار باعث می‌شود که گاهی این پاسخ اتوماتیک به محرکی داده شود که اصلا وجود خارجی ندارد[15]

اثر تلفن همراه بر انگشتان دست -انگشت تمشکی(Blackberry thumb):

آسیب‌های وارده ناشی از استفاده از تلفن همراه، انگشتان‌‌تان را هم درگیر می‌کند. زخم‌ها و تاول‌هایی که افراد به علت تایپ کردن و اس‌ام‌اس زدن زیاد درگیر آنها می‌شوند، گاهی «انگشت‌ تمشکی» نامیده می‌شوند. هر چند به نظر می‌رسد درد و زخم انگشتان پدیده‌ای جدید باشد. متخصصان معتقدند که توضیحی منطقی برای این دردسر دنیای مدرن وجود دارد. طبق نظر محققان، این زخم‌ها و دردها، ناشی از آسیب‌های استرسی تکرار شونده می‌باشند. درد، کرختی و احساس ناراحتی در نوک انگشتان به علت استفاده ی بیش از حد از آنها، اغلب جزیی هستند، اما گاهی به مشکلات جدی منجر می‌‌گردند[14].

تلفن همراه و آلرژی :

افرادی که نسبت به فلزات خاص، مثل نیکل، آلرژی دارند، ممکن است در اثر استفاده از تلفن همراه، دچار درماتیت تماسی شوند. این مشکل در سال‌های اخیر به طور فزاینده ای دیده شده است. نیکل فلزی است که در محصولات متنوعی مثل زیورآلات، قلاب کمربند و بند ساعت به‌طور گسترده به کار می‌رود. این فلز شایع‌ترین علت درماتیت تماسی در جهان مدرن می‌باشد. علایم واکنش به نیکل از یک قرمزی ساده تا جوش ‌های پوستی یا حتی تاول متغیر است. طی تحقیقی معلوم شد، اغلب تلفن همراه ها در اطراف دکمه منو، نزدیک محل آرم مدل، اطراف حاشیه صفحه گوشی یا روی بخشی از گوشی که رنگ آن ساییده شده، حاوی فلز نیکل بودند[9].

تلفن همراه و سلامت سیستم شنوایی:

با پیشرفت تکنولوژی و جمع شدن تمامی امکانات مورد نیاز ما در یک وسیله، تعداد رو به رشدی از افراد از تلفن همراه‌شان برای ذخیره و گوش دادن به موسیقی مورد علاقه‌شان استفاده می‌کنند.این مسئله ایرادی ندارد، ولی مشکل زمانی بروز می کند که موسیقی را با صدای خیلی بلند گوش کنیم.صداهای بلندتر از ۸۵ دسی‌بل به شنوایی آسیب می‌زنند.مکالمه معمولی حدود ۶۰ دسی‌بل شدت صوتی دارد و استریوی تلفن همراه‌های ما اغلب تا ۱۰۰ دسی‌بل شدت صوتی خروجی دارند.خوشبختانه، این آسیب به راحتی قابل جبران است.خیلی راحت، با کم کردن صدای موسیقی می‌توان از مواجهه با صدای بلند پرهیز نمود و همچنان مکالمات را با صدای واضح شنید[15و12].

تلفن همراه و سلامت روان:

ماریا پاز و همکاران در سال 2007 در یک گزارش جالب به اعتیاد به امواج رادیویی از طریق تلفن همراه اشاره کردند. در این بررسی علت وابستگی افراد به تلفن همراه را به تاثیرات امواج RF بر نوروترنسمیتر ها و کانالهای روی دندریتهای عصبی و در نتیجه تغییر کیفیت پیامهای عصبی نسبت می دهدو بیان می دارد که بعد از مدتی استفاده از تلفن همراه نوعی اعتیاد به ماده نا مرعی یعنی امواج رادیوی ایجاد می شود[25]. عوارض روحی روانی استفاده از تلفن همراه روی کیفیت زندگی مخصوصا زندگی مشترک امری غیر قابل انکار است. امروزه با مراجعه به دادگاههای خانواده یکی از دلایل نارضایتی طرفین از یکدیگر به نحوی به شکل استفاده از تلفن همراه مربوط می شود. نگرانی های اجتماعی خانواده ها برای نوجوانان و روابط آنان با این تکنولوژی نوپدید خود از مباحث رایج در کلینیکهای روانشناختی می باشد [15].

میزان آگاهی مردم و نگرانی های موجود

هیچ مشکل بهداشتی ناشی از تلفن های بی سیم از مدارک عینی که هم اکنون در دسترس است استخراج نشده و هنوز هم چیزی اثبات نشده است که دال بر امنیت کامل تلفن های بی سیم باشد. این تلفن هاسطوح پائینی از انرژی RF را در حد امواج کوچک، به هنگام استفاده از خود ساطع می کنند. علاوه برآن حتی به هنگام وضعیت standby نیزسطوح پائینی از این نوع انرژی را تولید می کنند. این در حالی است که مقادیر بالای انرژی RF می تواند با گرم کردن بافت زنده برای سلامتی مضر باشد ولی مقادیر پائین آن از آنجایی که توانایی گرم کردن بافت زنده را ندارد، قادر به ایجاد عوارض شناخته شده در بدن نیست[1]. مطالعات بسیاری که برروی میزان پائین در معرض انرژی RF قرار گرفتن انجام شده هیچ اثر بیولوژیکی مضری را نشان نداده است. در برخی از مطالعات اثرات بیولوژیکی مضری به ندرت دیده شده ولی هیچ گاه این شواهد با مطالعات بیشتر تایید نشده اند[13]. در این راستا شاهد تبلیغات وسیع محصولاتی هستیم که تحت عنوان تلفن های ضد تشعشع، شبکه های جاذب امواج، سرپوش های فلزی عایق امواج و ... روانه بازار می شوند ولی مطالعات نشان داده اند که این وسایل هم کارایی لازم را ندارد و ممکن است باعث اختلال در کار تلفن همراه نیز بشوند[9]. چراکه اگرامواج ساطع توسط وسیله ای جذب شوند فرد قادر به صحبت کردن با تلفن همراه نخواهد بود.

توصیه هایی در زمینه استفاده صحیح از تلفن همراه

بسیاری از کشورها و سازمان ها استانداردهایی را برای در معرض انرژی RF قرار گرفتن، تبیین کرده اند. این استانداردها در برگیرنده توصیه های ایمنی برای همه مردم جامعه است. محققین میزان جذب معین (SAR) این نوع انرژی را برای تمام بدن مشخص کرده اند. 4 وات بر کیلوگرم حد آستانه ای است که بیشتراز آن انرژی RF  می تواند آثار سویی بر بافت موجود زنده داشته باشد. توصیه هایی که برای برخورداری از سلامتی در مقوله های قدرت میزان، تراکم قدرت و SAR در یک ناحیه بخصوص، ارائه می شود همگی از مفهوم این حد آستانه ای مشتق شده اند[3]. توصیه ها و راهنمایی که توسط موسسات مختلف منتشر می شود براساس فرکانس RF متفاوت است. آن هم به این علت که جذب انرژی RF توسط بدن انسان با تغییر فرکانس سیگنال RF تغییر می کند. بازه ای میان 30 تا 300 مگاهرتز، محدوده ای از فرکانس RF است که در آن بدن انسان بیشترین میزان جذب انرژی را دارد[2]. برای وسایلی که فقط بخشی از بدن را در معرض انرژی RF قرار می دهند مثل تلفن های بی سیم حدود مجاز دریافت انرژی RF براساس SAR تعیین شده است[4]. میزان نسبی انرژی RF جذب شده در ناحیه سر فرد استفاده کننده تلفن های بی سیم براساس SAR تعیین شده است. دانشمندان اعلام کرده اند که محدوده امن استفاده از تلفن های بی سیم مانند تلفن های همراه، 6/1 وات بر کیلوگرم بر اساس SAR است. بر خلاف کیت های Hands free ، این قطعات که به عنوان سپر حفاظتی در تلفن های بی سیم از آنها یاد می شود، می توانند باعث اختلال کارکرد مناسب تلفن شوند[4]. بعلاوه امکان دارد که تلفن مذکور برای سازش با شرایط جدید، قدرتش را افزایش دهد که این خود به افزایش جذب انرژی RF منجر می شود[9].

به این توصیه ها عمل کنیم:

1-     به کودکان غیر از مواقع فوریتی اجازه استفاده از تلفن همراه را ندهید

2-     زنان باردار یا کسانی که احتمال می دهند باردار باشند از این وسیله استفاده نکنند

3-     میزان صحبت با تلفن همراه را کاهش دهید

4-     از تلفنهای استاندارد استفاده کنید تا اشعه ساطع شده بیش از حد نباشد.

5-     تا جایی که مقدور است هنگام سخن گفتن با تلفن همراه آنرا از بدن دور نگهدارید.

6-     تلفن همراه را روی کمربند ، در دست و یا داخل جیب نگذارید.

7-     از هندز فری (چه با سیم و چه بدون سیم استفاده نکنید. این ابزار نقش آنتن را ایفا کرده امواج رسیده به بدن را سه برابر افزایش می دهند

8-     ایمن ترین شکل گفتگو با تلفن همراه استفاده از بلندگوی آن است.

9-     هد ست های بلوتوث اگرچه میزان تشعشع را به یک صدم کاهش می دهند اما عوارضی برای شنوایی دارن که بهتر است از آنها هم استفاده نشود.

10-در فضاهای در بسته که اطراف شما را فلز پوشانده است از تلفن همراه استفاده نکنید مانند : اتوبوس،آسانسور،هواپیما،قطار و مترو. حتی المقدور در این فضا ها تلفن همراه خود را خاموش کنید.

11-تنها در شرایطی که آنتن دهی کامل است با تلفن صحبت کنید. هرچه آنتن دهی ضعیفتر باشد گوشی شما از قدرت بیشتری برای ارسال موج استفاده می کند و شما را بیشتر در معرض امواج RF قرار می دهد.

12-وقتی با سرعت بالا در حال حرکتید قدرت تلفن همراه در ارسال موج افزایش می یابد پس زمانی که در ماشین یا مترو هستید با تلفن همراهتان صحبت نکنید.

13-شبها تلفن همراهتان را خاموش کنید امواج RF کیفیت خواب را کاهش می دهند. اگر مجبورید تلفن را روشن نگهدارید حد اقل 180 سانتی متر آنرا از خود دور کنید.

14-هنگام خرید تلفن همراه به عدد SAR (Specific Absorption Rate) توجه کنید. هرچه  SAR کمتر باشد بهتر است .برای کنترل کردن این شاخص به سایتwww.mmfai.org مراجعه کنید.

15-منتظر اعلام مراکز بهداشتی درمانی نباشید از هم اکنون مراقب امواج RF باشید. سیگار ، Thalidomide و Rofecoxib از موادی هستند که تا سالها از طرف مراکز سلامت بی خطر تلقی می شدند اما اکنون  عوارض تراژدیک آنها شناسایی شده است.

16-تلفن های بیسیم که در خانه و اداره استفاده می کنیم هم از امواج RF برخوردارند .کلیه اقدامات پیشگیرانه در برابر تلفن همراه در مورد این تلفنها هم باید رعایت شود.

17-طبق متون دینی و بر اساس عقل دفع خطر احتمالی لازم است . پس دقت کنیم و سالم بمانیم.

نتیجه گیری:

بر اساس مطالعات انجام شده و در بررسی هایی که توسط نویسندگان این مقاله انجام شده است می توان گفت که هیچ مطالعه ای یافت نشد که بیانگر اثرات مخرب غیر گرمایی امواج تلفن همراه در استفاده های کمتر از ده سال بر سلامت انسان باشد . همچنین مقالات مرور شده بیانگر اثرات تخریبی بیشتر این امواج بر کودکان و یا زنان حامله نیستند اما با این وجود تقریبا همه نویسندگان و محققین در زمینه اثرات فیزیولوژیک تلفن همراه  تاکید دارند که برای یافتن عوارض این تکنولوژی نوظهور مطالعات بیشتر و مدت زمان طولانی تری لازم است لذا باید استفاده کنندگان از تلفن همراه تا بدست آمدن نتایج قطعی ،استفاده از تلفن همراه را تنها درحد ضرورت مدنظر قرار دهند و اقدامات  پیشگیرانه  لازم را اعمال نمایند.